Μετάβαση στο κύριο περιεχόμενο

Κριτική Κώστα Γεωργουσόπουλου στα nea.gr για την παράσταση "Το Αίμα"

 Η μαμή της ιστορίας
  


Μίνα Χειμώνα

Η μαμή που βοηθάει την Ιστορία να γεννήσει το Νέον είναι για την επιτυχημένη αναλογία η Βία. Και φυσικά η αναρχική θεωρία, του 19ου αιώνα, που μας κληροδότησε αυτή την αναλογία δεν ανακάλυπτε κάτι νέο στον πολιτισμό, απλώς κατόρθωσε να εικονοποιήσει κάτι που ο άνθρωπος γνώριζε και βίωνε από την αυγή της ιστορίας του. Ο Κρόνος έτρωγε τα παιδιά του και ο Κάιν σκότωσε τον Αβελ, για να αναφερθούμε σε δύο μεγάλες πολιτισμικές αφηγήσεις.
Προσφυώς έχει διατυπωθεί η άποψη πως στην ιστορία της ανθρωπότητας η ειρήνη είναι το μεσοδιάστημα μεταξύ των πολέμων. Και πόλεμος σημαίνει σύγκρουση των πόλων, των άκρων και προϋποθέτει στρατηγικές βίας.
Ο μεγαλοφυής Αισχύλος, ενώ γνωρίζει πως η μυθολογία που τον νανούρισε αναφέρεται στις τρεις Μοίρες που υποδέχονται τον άνθρωπο στο λίκνο και προαναγγέλλουν την πορεία του βίου του έως τον θάνατο, στον «Προμηθέα δεσμώτη» εισάγει στη σκηνή όπου ο εκπρόσωπος της εξουσίας Κράτος και ο τεχνοκράτης, γνώστης των δεσμών, Ηφαιστος καθηλώνουν τον αποστάτη ημίθεο στον Καύκασο, τη βωβή Βία, η οποία παρίσταται και επιτηρεί απειλητικά τη διαδικασία της τιμωρίας. Ενα έξοχο εύρημα. Η Βία είναι βωβή, στερείται λόγου, λογικής, επιχειρημάτων, ηθικών προταγμάτων.
Το παγκόσμιο θέατρο, παράλληλα με την αυτάδελφη λογοτεχνία, τη φιλοσοφία, τη ρητορική, σχεδόν αποκλειστικά έχει ως κεντρικό, πυρηνικό του θέμα τη βία, στην οικογένεια, στο γένος, στην πόλη, στην οικουμένη.
Η αττική τραγωδία - τουλάχιστον οι τραγωδίες που διασώθηκαν, από τις πολλαπλάσιες που διδάχτηκαν - για ενδοοικογενειακή βία ομιλεί, παιδοκτονίες, πατροκτονίες, μητροκτονίες, αυτοκτονίες και μαζικούς φόνους εναντίον εχθρών και εξαφανίσεις πόλεων και ολόκληρων λαών.
Δεν πρόκειται εδώ να εμπλακώ σε θεωρίες, αν η βία είναι σύμφυτη με την ανθρώπινη φύση ή προϊόν του κοινωνικού, πρωτόγονου ή εξελιγμένου, ανθρώπου. Περιορίζομαι να διαπιστώσω πως το θέατρο, τουλάχιστον, που είναι το αντικείμενο αυτών των σελίδων, για τη βία ομιλεί, τη βία ανατέμνει, είτε είναι ομαδική, προγραμματισμένη, αιφνίδια, τυχαία ή συστηματική, ατομική, ενδοοικογενειακή, φυλετική, γλωσσική και πολύ συχνά ψυχολογική.
Από τους «Πέρσες» του Αισχύλου έως την έσχατη τραγωδία, είτε είναι οι «Βάκχες» είτε η «Ιφιγένεια εν Αυλίδι», η βία πρωταγωνιστεί. Αυτή οπλίζει τα χέρια πατέρα εναντίον κόρης, γιου, αδελφού, αυτή σπέρνει τον θάνατο στα πεδία των μαχών και αυτή τρομοκρατεί συνειδήσεις και συχνότατα με τη μορφή ενοχών πανικοβάλλει άτομα και ομάδες.
Αν βρείτε ένα θεατρικό κείμενο στην παγκόσμια σκηνική ιστορία όπου να μην υποκρύπτεται κάπου η βία, με όποια μορφή, θα κερδίσετε, όπως έλεγαν οι παλιοί, χρυσούν ωρολόγιον!
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΤΗΣ ΒΙΑΣ. Η ιστορία της ανθρωπότητας είναι η ιστορία της βίας με όλες τις σκευές που επιλέγει να τρυπώνει στην εξέλιξη των γεγονότων. Συχνά ως δόγμα θεολογικό, ως πολιτική θεωρία που επιβάλλει εφαρμογή, ακόμη και ως ηθικός κανόνας. Σκέφτομαι τώρα πως η πλέον απαίσια μορφή βίας εφαρμόστηκε στη Γενεύη όταν για λίγο, ευτυχώς, χρόνο κυβερνήθηκε από τον Καλβίνο και είχε απαγορευτεί επί ποινή θανάτου το γέλιο!
Επί Στάλιν στη Γεωργία είχαν, όπως και αλλού, απαγορευτεί ο χριστιανισμός και η λειτουργία των ιερέων. Είχαν αποσχηματιστεί. Συχνά όμως, νύχτα, γυναίκες χτυπούσαν τη θύρα του πρώην ιερέα μ' ένα μωρό στην αγκαλιά και ζητούσαν να το βαφτίσει στον «αέρα». Ο ιερέας εννέα φορές στις δέκα έδιωχνε τις μητέρες πληροφορώντας τες πως το μωρό το είχε βαφτίσει λίγες ημέρες πριν ο πατέρας του! Η βία είχε εισχωρήσει ανάμεσα σε δύο συζυγικά σώματα που έκαναν έρωτα!
Ο Μπρεχτ στο μονόπρακτό του «Ο καταδότης» αφηγείται τον τρόμο δύο συζύγων που στο σαλόνι τους συζητούν πως ντρέπονται που δεν βλέπουν πια από φόβο τους φίλους τους και συναδέλφους Εβραίους. Οταν όμως ανακαλύπτουν πως ο πεντάχρονος γιος τους έχει βγει από το σπίτι, νομίζουν πως πάει να τους καταδώσει!
Και κάτι τελευταίο. Οταν η βία εδρεύει μέσα σε συγγενείς εξ αίματος, οικογένειες ή λαούς, είναι σχεδόν ανελέητη. Δείτε τι συμβαίνει στην Παλαιστίνη ή μεταξύ σιιτών και σουνιτών!
Και χωρίς κακοφανισμό δεν θα διστάσω να αναφερθώ και στη σταυρική τιμωρία ενός θεού, μέσω της οποίας θεμελιώνεται μια δογματική περί θυσίας ως επιχειρήματος αλήθεια.
Και όπως συμβαίνει σε όλες τις μορφές βίας που εξέθεσα, το τίμημα είναι το αίμα.
Για να επιβληθούν οι ιδέες, πρέπει να μεταλαμβάνονται το σώμα και το αίμα του προσφερόμενου θύματος.
Υπάρχουν πιο ωμές και συνήθεις απειλές στη γλώσσα μας από τις εκφράσεις: «Θα σου πιω το αίμα», «Διψάω για αίμα», «Χολή και αίμα» κ.τ.λ.
Αυτές οι δυσοίωνες σκέψεις αναδύθηκαν στη συνείδησή μου βλέποντας ένα σκληρό αλλά πολύτιμο ως εμπειρία έργο του Σέρτζι Μπελμπέλ, από τη Βαρκελώνη, καθηγητή στο Εθνικό Θέατρο της Καταλωνίας, μεταφραστή, δραματολόγου και θεατρικού συγγραφέα.
Και οφείλουμε χάριτας και ευγνωμοσύνη στη μεταφράστρια Μαρία Χατζηεμμανουήλ που τα τελευταία χρόνια συστηματικά, μεθοδικά και εμπνευσμένα μάς έχει πλουτίσει με μια πληθώρα έργων της ισπανικής πολυγλωσσικής ενδοχώρας.
Ο Μπελμπέλ στο έργο του «Το αίμα», που παίζεται στο πάντα ενημερωμένο στη σύγχρονη δραματουργία Altera Pars, παραπέμπει στις πασίγνωστες αιματηρές συγκρούσεις της ισπανικής σύγχρονης Ιστορίας (μετά τον Φράνκο), όπου παλεύουν γλώσσες, φυλετικές και θρησκευτικές αντιθέσεις, έως το κόκαλο ανοιχτές πληγές. Είναι εξάλλου γνωστό από τον ισπανικό εμφύλιο πως σ' αυτήν τη χώρα του πάθους και των ταυρομαχιών η αναρχική ιδεολογία, ατομική ή μαζική, κυριαρχεί.
Θυμίζω πως η Ιερά Εξέτασις και οι πυρές της στην Ισπανία άκμασαν και στην Ισπανία καταδόθηκε από τους οικείους του ο ποιητής Λόρκα.
Και ισπανοί κονκισταδόρες ήταν αυτοί που ήπιαν κυριολεκτικά το αίμα των ερυθροδέρμων της Αμερικής, την οποία κατέλαβαν.
Στην Ισπανία των ακροτήτων ένας βασιλιάς ζούσε επί χρόνια κοιμώμενος μέσα στο φέρετρό του!
Διαβάστε κάποτε για πληρέστερη καταβύθιση το ανάλογο κεφάλαιο από την «Ισπανία» του Ουράνη και τον «Φτωχούλη του Θεού» του Καζαντζάκη.
Στο έργο του Μπελμπέλ ο θεατής παρακολουθεί μια αιματηρή τελετουργία θανάτου. Τελετουργία!
Είναι και ψυχιατρικά τεκμηριωμένο πως ο βασανιστής ηδονίζεται βασανίζοντας, ματώνοντας, μακελεύοντας το σώμα του θύματός του.
Η αισχυλική Κλυταιμνήστρα μετά τον φόνο του Αγαμέμνονα γλείφεται από τα αίματα που τινάχτηκαν από το θύμα της και δηλώνει ότι «ευφραίνεται» και νιώθει σαν τη ρίζα του φυτού που ρουφάει τη βροχούλα!
Εξάλλου Θεία Ευχαριστία ονομάζεται η θεία μετάληψη του σώματος και του αίματος του Χριστού!
Η υπόθεση του έργου του Μπελμπέλ είναι απλή αλλά και συνάμα συμβολική, διότι ενώ στα υπόγεια της ανταρσίας γίνεται η αιματηρή θυσία του θύματος, πάνω στη γη οι άνθρωποι συνεχίζουν να ερωτεύονται, να εμπορεύονται, να ρητορεύουν. Ο συγγραφέας αφήνει να εννοηθεί πως ο καθημερινός βίος τρέφεται από τις αιματηρές ρίζες της βίας. Η μηχανή της εξουσίας αλλά και η ευημερία του πλήθους δεν λαδώνονται, αλλά ματώνονται και έτσι ανθίζουν και καρποφορούν. Και ο συγγραφέας δεν χαίρεται γι' αυτό, απελπισμένος το διαπιστώνει.
Στο θέατρο Altera Pars γίνεται πάντα σοβαρή και υπεύθυνη δουλειά. Και στοχευμένη. Δεν χαϊδεύει αφτιά και δεν χαριεντίζεται. Συχνά πονάει, προβληματίζει και προβληματίζεται σε θέματα και μεθόδους.
Ο σκηνοθέτης Πέτρος Νάκος, που κρατάει και έναν κεντρικό ρόλο, δίδαξε τον θίασο πάνω στους στέρεους κανόνες του ρεαλιστικού θεάτρου και του θεάτρου της ωμότητας που έχει ιστορία στην Ευρώπη. Σωστοί ρυθμοί, οικείες συμπεριφορές, ενώ τα γεγονότα κολυμπούν στη δεξαμενή της κόλασης.
Τα σκηνικά είναι του Λίτινα και τα κοστούμια της Δέσποινας Χειμώνα: λιτά.
Ο Γιάννης Ανδρουλακάκης έγραψε ατμοσφαιρική μουσική, αρμόδια.
Η Μίνα Χειμώνα, σ' έναν ρόλο με τερατώδεις απαιτήσεις, στην καλύτερη στιγμή μιας γόνιμης καριέρας.
Ο Νάκος λιτός στην ωμότητά του.
Στους ποικίλους ρόλους τους, μετρημένοι και ουσιαστικοί οι Αγγελική Κοντού, Ειρήνη Τσιριγώτη, Ανθή Σαββάκη, Παύλος Εμμανουηλίδης.
Μια παράσταση καθρέφτης των καιρών μας.

Info
Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ
Σκηνοθεσία: Πέτρος Νάκος
Σκηνικά: Σταύρος Λίτινας
Κοστούμια: Δέσποινα Χειμώνα
Ερμηνείες: Μίνα Χειμώνα, Πέτρος Νάκος, Αγγελική Κοντού, Ειρήνη Τσιριγώτη, Ανθή Σαββάκη, Παύλος Εμμανουηλίδης
Πού: Altera Pars (Μεγάλου Αλεξάνδρου 123, Κεραμεικός, τηλ.: 210-3410.011) έως 29/5




TRAILER ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ

https://www.youtube.com/watch?v=zMBvv5V8VOs

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Είδαμε και προτείνουμε: Επισκέπτης

  Επισκέπτης Το έργο "Επισκέπτης" του Έρικ Εμμάνουελ Σμίτ αποτελεί μια συναρπαστική θεατρική εμπειρία που συνδυάζει διακριτικά μυθοπλασία και αληθινά γεγονότα από τη ζωή του διάσημου Σίγκμουντ Φρόιντ. Με τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του, το έργο προσφέρει μια βαθιά εξερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής, προκαλώντας το θεατή να αναζητήσει την αλήθεια και την πνευματική εξέλιξη. Η ερμηνεία του Μάνου Βακούση στον ρόλο του Επισκέπτη είναι άψογη, καθηλώνοντας το κοινό και μεταφέροντάς το σε έναν κόσμο γεμάτο μυστήριο και ανατροπές. Η εξαιρετική σκηνοθεσία του Σωτήρη Τσαφούλια δίνει ζωή στο έργο, ενώ οι εξαιρετικές ερμηνείες των υπολοίπων ηθοποιών προσθέτουν βάθος και συναισθηματική εντάση στην παράσταση. Μέσα από το συναρπαστικό πλέγμα της πλοκής, το έργο αναδεικνύει τα βαθύτερα ζητήματα της ανθρώπινης ψυχολογίας και της πνευματικής αναζήτησης. Ο διάλογος μεταξύ του άθεου Φρόιντ και του μυστηριώδους Επισκέπτη ανοίγει παράθυρα σε φιλοσοφικές συζητήσεις που αναδεικνύουν τη σύνθετη φύση τ

Είδαμε και προτείνουμε: ΤΕΛΕΙΟΙ ΞΕΝΟΙ

  Οι τέλειοι ξένοι Η παράσταση " Οι τέλειοι ξένοι" του Π. Τζενοβέζε, σε σκηνοθεσία Γιώργου Πυρπασόπουλου & Πέτρου Λαγούτη προσφέρει μια συναρπαστική εξερεύνηση στην ανθρώπινη ψυχολογία και στις πολυσύνθετες σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων στη σύγχρονη κοινωνία. Η απλή αλλά ενδιαφέρουσα πλοκή κεντρίζει το ενδιαφέρον του κοινού, ενώ η ιδέα του παιχνιδιού με τα κινητά τηλέφωνα δημιουργεί μια συναρπαστική δυναμική που αποκαλύπτει τα μυστικά και τις αλήθειες που κρύβουν οι χαρακτήρες. Οι ερμηνείες των ηθοποιών είναι εξαιρετικές, με τη Μυρτώ Αλικάκη, τον Πέτρο Λαγούτη και το Δημήτρη Ξανθόπουλο να ξεχωρίζουν για την αυθεντικότητα και το συναισθηματικό βάθος των ερμηνειών τους. Η συνολική αίσθηση που προκαλείται είναι αυτή της πραγματικότητας και της ανθρωπιάς, καθώς ο καθένας από τους χαρακτήρες αποκαλύπτει τα δικά του προσωπικά τραύματα και αναζητά τη συγχώρεση και την αποδοχή. Η σκηνοθεσία είναι λιτή και αποτελεσματική, επικεντρώνοντας την προσοχή στις ερμηνείες και στην απε

Είδαμε και προτείνουμε: «Rayman ούρλιαξε» στο Θέατρο Σφενδόνη

  Η θεατρική παράσταση "Rayman ούρλιαξε", σε σκηνοθεσία του Περικλή Μουστάκη, προσφέρει μια ξεχωριστή εμπειρία στο θεατή, ενώνοντας την υψηλής αισθητικής σκηνοθεσία με την πνευματική εμβάθυνση του περιεχομένου.  Η εξαιρετική ερμηνεία του Χάρη Φραγκούλη στον κεντρικό ρόλο του Rayman προσθέτει στοιχεία ευαισθησίας και συγκίνησης στην ανάπτυξη του χαρακτήρα και των θεμάτων που αναδεικνύονται. Η παράσταση αναδεικνύει με επιδεξιότητα την αμφιλεγόμενη σχέση μεταξύ της επιστήμης και της ανθρώπινης ψυχής, ενσωματώνοντας φιλοσοφικά ερωτήματα για τη φύση της πραγματικότητας και της ανθρώπινης ύπαρξης.  Η σκηνοθετική προσέγγιση διακρίνεται για την αρμονική σύνθεση του φυσικού και του μεταφυσικού, δημιουργώντας έναν μοναδικό και συναρπαστικό κόσμο που κεντρίζει το ενδιαφέρον του θεατή. Το θέατρο Σφενδόνη αποδεικνύεται ιδανικός χώρος για την παρουσίαση μιας τόσο πολυεπίπεδης και πρωτοποριακής παράστασης.  Με την ενθάρρυνση των θεατών να κρατήσουν ανοιχτό μυαλό και να εξερευ

Είδαμε και προτείνουμε: "Waiting for Godot" at Theatre of the No

  A Masterful Exploration of Existence: "Waiting for Godot" at Theatre of the No   The Theatre of the No in Athens boldly inaugurated its presence with a riveting rendition of Samuel Beckett’s timeless masterpiece, "Waiting for Godot." Directed by the visionary Nikos Dionysios, this production breathed new life into the existential musings of Beckett's iconic play.   From the moment the curtain rose on Thursday, April 18th, audiences were captivated by the profound themes and poignant performances that unfolded on stage. With a stellar international and Greek cast, led by the talented direction of Nikos Dionysios, the production brought a fresh perspective to one of the most important theatrical works of the 20th century.   At its core, "Waiting for Godot" delves into the depths of human existence, exploring themes of loneliness, dependency, and the relentless pursuit of meaning in a world shrouded in uncertainty. Through the lens of two pr

Είδαμε και προτείνουμε: «ELIZADETH»

Η θεότρελη κωμωδία "Elizadeth" παρουσιάζει έναν κακόφημο θίασο που προσπαθεί να ανεβάσει ένα ανιστόρητο μιούζικαλ εν μέσω πανδημίας, με λάθος ηθοποιούς, λάθος έργο και λάθος περίοδο. Η πλοκή επικεντρώνεται στις περιπέτειες και τα κωμικά περιστατικά που συμβαίνουν στους χαρακτήρες του θεάτρου καθώς προετοιμάζονται για την παράσταση, αντιμετωπίζοντας ταυτόχρονα τα δικά τους προβλήματα και συγκρούσεις. Η παράσταση αναπτύσσει έναν θίασο με ετερόκλητα πρόσωπα, καθένα από τα οποία έχει τα δικά του "κουσούρια" και προβλήματα. Οι θεατρίνοι χαρακτηρίζονται από μωροφιλοδοξίες, αλαζονείες, βεντετιλίκια, ανταγωνισμούς, αντιζηλίες, έρωτες, μίση και πάθη, δημιουργώντας έναν καυστικό και διασκεδαστικό κόσμο. Η Κυπραία που θέλει να γίνει πρωταγωνίστρια, ο ξεπεσμένος αλκοολικός, η σταρ που ξεπέφτει διότι δεν μπορεί να κάνει την παρθένα, ο εξαιρετικός μουσικός με τις τρομερές και κυρίως « πρωτότυπες » μουσικές του Έλτον Λεμπέση και φυσικά η βουλιμική ιέρεια της τέχνης δεν θα αφήσου

Είδαμε και προτείνουμε: Ποιος ανακάλυψε την Αμερική;

  Ποιος ανακάλυψε την Αμερική; Άλλο ένα μικρό διαμαντάκι στο φιλόξενοvο Project R είχαμε την ευκαιρία να απολαύσουμε και πολύ το χαρήκαμε. Ένα κοινωνικό επίκαιρο κείμενο της αδικοχαμένης Χρύσας Σπηλιώτη, με το εξαιρετικό δίδυμο ηθοποιών Μαριάνθης Κυρίου και Ζώης Μουκουλη σε μία μεταξύ τους θεατρική καλοδουλεμένη χημεία με ένταση-πάθος-ενέργεια με απίστευτο μεράκι σκέρτσο και τσαχπινιά, μπαινοβγαίνουν σε διαφόρους ρόλους και ηλικίες με απίστευτη ευκολία και άνεση, με την εναλλαγή σκηνών μεταξύ σοβαρού και αστείου, παραθέτοντας μία υπέροχη παράσταση από την αρχή μέχρι και το συγκινητικό φινάλε! Η ευρηματική σκηνοθεσία του Κώστα Ανταλόπουλου με το γρήγορο-σκηνικό ξέφρενο ρυθμό της προσφέρει μία ζωντανή ξεσηκωτική παράσταση, σε ένα μαγικό ταξίδι με λόγια και κινήσεις,γέλιο-δάκρυα-αγάπη- έρωτα- μουσικές και συγκινήσεις.. Οι δύο γυναίκες στήριγμα η μία στην άλλη μέχρι το τέλος παλεύουν να ανακαλύψουν την ταυτότητά τους και τη δική τους Αμερική!! Πόσους σταθμούς μπορεί να έχει η ζωή μα